Haurdunaldi osasuntsu bat izateko, haurdun geratzen saiatu aurretik, emagina, familia medikua edo ginekologoarenera joatea gomendatzen da. Bertan, odol analisi bat, zure bizi ohituren inguruko galderak eta azterketa ginekologikoa egiten da haurdunaldia zaildu edo amagaia osasuntsu dagoen ikusteko.

Haurdunaldi aurreko azterketan, zalantzak argitu eta haurdunaldia lortu eta ondo joan dadin gomendioak ere jasoko dira. Elikadura osasuntsua, garrantzitsuak diren nutriente eta elikagaiak zein diren ugalkortasun egunak zein diren eta izan daiteken edozein zalantza argitzeko balio du.

Gainera, odol analisiak eta azterketa ginekologikoak, haurdun geratu aurretik kontuan hartu beharreko berezitasunik dagoen ere erakutsiko du (anemia adibidez). Zenbait gaixotasunekiko inmunitatea ere aztertuko da (errubeola, toxoplasmosia, barizela…) eta emaitzen araberako gomendioak jasoko dira; zenbait kasutan txertoren bat hartzeko gomendioak emango zaizkio amagaiari.

Ahoaren osasuna aztertzea ere gomendagarria da eta haginlariarengana joan eta egin beharreko garbiketa edo/eta tratamenduak zehaztea eta burutzea ere gomendatzen da. Haurdunaldian, ohikoa izaten da ahoan egon daitezken hantura edo kariesak edo gaixotasunak areagotzea.  Dena den, Irene Iglesias Rubioren hitzetan, haurdunaldian ahoan egin beharreko tratamendu guztiak burutu daitezke, anestesiak ez baitu eraginik.

Beste aukera interesgarri bat, pelbi zoruaren egoera aztertzea da horretan espezializaturiko fisioterapeuta batekin.

Haurdunaldiaren bilaketan zenbait osagarri garrantzitsuak dira haurdunaldia eta haurraren osasun egoera egokia izan dadin. 

Azido folikoak garrantzia du bizkarrezur muinaren garapenean, bihotzarenean eta erditze goiztiarren prebentzioan. Oro har, haurdun geratu baina 4-12 aste lehenago hartzen hastea gomendatzen da. Hala ere, gure gorputzak ongi barnera dezan era aktiboan hartzea egokiagoa dela ikusi da: metilfolatoa edo 5MTHF formatuan. Haurdunaldi aurretik 400mcg-ko metilfolatoa egunean gomendatzen da eta haurdunaldian zehar 600-800mcg bitartekoa. 

Elikaduraren bidez ere eskura dezakegu. arraultzak, lekaleak, brokolia, fruitu lehorrak…

Begetarianoa edo beganoa bazara, ez ahaztu B12 osagarriak ere behar dituzula. 

Aurkakoa uste den arren, sarri ez da erraza izaten haurdunaldia lortzea. Antisorgailuak utzi eta haurdunaldia iristen ez dela ikusteak, frustrazioa eta beldurra sortzen du sarri, baina errealitatean, estatistikoki bataz beste, haurdunaldiaren aurkako babesik gabe sei hilabete inguruz harremanak izaten dira haurdunaldia lortu aurretik.

Horregatik, haurdunaldia lortzeko aukerak ugaritzeko, emakumearen egunik ugalkorrenak zein diren jakitea gomendatzen da, eta egun horietan babesik gabeko harremanak gutxienez, egunean behin izatea.

Aldagai desberdinen bidez ezagutu daitezke emakumearen egunik ugalkorrenak:

• Hilerokoaren zikloa: Ziklo erregularra duten emakumeetan (28-30 egun hilerokoaren hasieratik hurrengo hilerokoaren hasierara) zikloaren 14-15 egunen artean gertatuko da obulazioa. Espermatozoideek emakumearen gorputzaren barnean 48-72 bizirik irauteko gaitasuna dutela kontuan hartzen badugu, zikloaren 12. egunetik aurrera babesik gabeko harremanak izanez gero, haurdunaldia lortzeko aukerak areagotuko dira.
• Obulazio testak: gaur egun badira merkatuan obulazio testak. Emakumearen txizaren azterketa erraz baten bidez, obulazio egunak zein diren adierazten dutenak.
• Tenperatura basala: esnatzean dugun tenperatura da eta emakumeetan hilerokoaren zikloarekin harreman zuzena du. Tenperatura basala eta hilerokoaren arteko harremana zehazteko hilabete zenbaitetan egunero esnatzean tenperatura hartzea beharrezkoa da. Ez da oso metodo erosoa, are gutxiago gaur egun obulazio testak eskura izanik.
• Fluxu baginala: Hilerokoaren zikloan zehar, emakumearen fluxu baginala aldatuz joaten da eta hori behatuz, obulazio egunak identifikatu daitezke. Hormona bidezko antisorgailuak hartu badira, hilabete batzuez itxarotea komeni da fluxuaren ezaugarriak aldatzen dituztelako.

Ziklo erregularra duten emakumeetan, hortaz, erraza da obulazio egunak identifikatzea (zikloaren 14-15 egunen inguruan gertatzen da) eta ez da beharrezkoa izaten beste metodorik erabiltzea.

Gizonezkoen ugalkortasunean osasun egoerak eragin zuzena du beraz tabakoa, alkohola, drogak, elikadura ohiturak, egoera fisikoa, estresa… garrantzitsuak izango dira espermaren egoera optimizatzeko. 

Hormona bidezko antisorgailuak erabiltzen badira, haurdun geratzen saiatu baino hilabete batzuk lehenago uztea gomendatzen da (2-3 hilabete) emakumearen zikloa egokiro berrezarri dadin.

Ez utzi botikak hartzeari emagina, ginekologoa edo familia medikuarekin aurrez hitz egin gabe.

Hesi bidezko antisorgailuak soilik (preserbatiboa bezalakoak) erabiltzen badituzu, horiek erabiltzen uzteko ez duzu neurri berezirik izan behar. Gogoan izan sexu harreman bidezko transmisioko gaixotasunen babesa galduko duzula. 

Gogoratu haurdun geratzen saiatu aurretik haurdunaldi aurreko azterketa egitea garrantzitsua dela.

Amagaiak haurdun geratu aurretik, sendagileak aginduriko tratamendurik hartzen badu, oso garrantzitsua da sendagaia agindu duen sendagilearekin haurdun geratzeko asmoaz hitz egitea. Sendagai batzuk ez dira haurdunaldiarekin bateragarriak eta aldatu egin behar izaten dira. Beste zenbaitetan dosia egokitzea nahikoa izaten da.

Garrantzitsua da amagaiak alkohola, tabakoa eta bestelako drogen kontsumoa murriztea, hobe guztiz uztea, haurdun geratzen saiatu aurretik. Aitagaiaren kontsumoa ere ahalik eta murritzea izatea gomendatzen da haurdunaldia errazago lortu eta ondo joan dadin.

Amagaiak kontsumoa guztiz murrizten ez badu, kontuan hartu behar du, haurdunaldian zehar erre edo alkohola kontsumitzeak haurra txikiagoa izatea edo osasun arazo larriekin jaiotzea ekar dezakela.

Askotan aipatzen da adina haurdunaldia lortu eta ondo joan dadin garrantzitsua dela eta 35 urte izatea muga bezala jartzen da sarri. Geroz eta gehiago dira gaur egun guraso izatea atzeratzen duten bikote edo emakumeak, lana edo bestelako arrazoiak tarteko.

Ez dago ama izateko mugarik, baina erabaki hori atzeratzeak honako ondorioak izan ditzake:

• Geroz eta beranduago, ugalkortasuna gutxitu egiten da, eta haurdun geratzea zaildu egiten da zenbaitetan.

• Haurdunaldia lortu ez eta adina dela eta laguntza bidezko ugalketara jotzen duten 35 urtez gorako emakumeek biki edo hirukiak izateko aukera gehiago dituzte, eta horrek, bat-bateko abortua, erditze goiztiarrak eta zesarea izateko arriskua handitzen ditu.

• Haurrak gaixotasunak izateko arriskua areagotzen da. Trisomia bezalako gaixotasunak haurrak izateko arriskua asko areagotzen da 35 urtez gorako emakumeen kasuan.

• Haurra eta amaren osasunean eragingo duten beste arazo zenbait ere areagotzen dira: erditze goiztiarrak, zesareak, erditze instrumentalak, hipertentsioa edo haurdunaldiko diabetea izateko arriskua adibidez.

Bestalde, asko ikertzen ari den gaia da, eta azken ikerketek, haurrak gaixotasun zenbait izateko arriskua gutxitzen dela erakutsi dute (autismoa kasu). Etengabe ikertzen ari diren arloa da eta hemen emaitzak biltzen saiatuko gara.

Hortaz, 35 urte baino gehiago izanez gero, eta haurdun egon edo geratzeko asmoa izanez gero, are garrantzitsuagoa bihurtzen da haurdunaldi aurretik amaren osasun egoera aztertu eta haurdunaldi kontrolatua izatea.

Bestetik, gorputzaren garapena erabat burutu aurretik ematen diren haurdunaldietan (16 urte baina lehenagokoetan bereziki), arreta berezia behar izaten da. 

Gizonezkoen kasuan, ugalkortasuna adinaren araberakoa dela ere erakutsi dute azken ikerketek. 40 urtez gorako gizonezkoen kasuan haurdunaldia era naturalean lortzeko zailtasuna era adierazkorrean areagotzen delarik

Sarri geure buruari haur bat izateko erabakia hartu aurretik prest ote gauden galdetzen diogu. Horren erantzuna izan dezaken bakarra  norbera da, inork ez luke “baduzue garaia”, “zuek noizko?”, “ez zarete animatzen?” edo halako esaldiekin norberaren unea baldintzatu behar.

Haur bat izatea erabaki garrantzitsua da, eta soilik norberak daki urrats hori emateko unea den edo ez.

Dena den, presio soziala horren handia den garaiean egonik, garrantzitsua da arlo batzuk kontuan hartzea:

• Osasuntsu nago?—> Haurdun geratu aurretik osasuntsu zauden jakitea komeni da, eta horretarako haurdunaldi aurreko azterketa egitea gomendatzen da.

• Dudan bizitza aldatzeko prest nago? → Haur bat izateak bizitza erabat aldatuko dizu.

• Benetan haur bat izan nahi dut, edo beste arrazoiren bat dago atzean? —> Sarri haurra izateko erabakia presio sozialak edo bestelako arrazoiek bultzatzen dute. Erabakiak askea izan behar du.

• Haurrak behar duena emateko prest nago? → Sarri soilik ekonomia edo bikotea dagoen kasuetan, bikote egonkortasunari soilik begiratzen zaio. Haurrak babes emozional handia behar du eta denbora asko eskatuko digu.

Haurra izateko erabakia hartzen den unean, argi izan behar da normalean ez dela lehen aldian haurdunaldia lortuko eta haurdunaldia nahi den unean ez lortzeak antsietatea sor dezakela. Haur bat izateko erabakia hartu baduzu, gozatu uneoro, laster bizia hankaz gora jarriko dizun altxor txiki bat (edo gehiago) izango duzu eta.

Haur bat izatea eta haurdunaldia oso era positiboan hartzen ditu gizarteak orokorrean, eta hala bada ere, bizi berri bat sortzera bazoaz ere, bidea ez da beti polita izaten batzuetan. 

Oro har, haurdunaldiaren bila igarotzen diren egun, aste eta hilabeteak. kontraesanez beteak izan daitezke. Batetik, haurdunaldia bikotean bilatzen ari bazarete konplizitate handia eta une oso politak sor daitezke eta baita gatazkak eta eztabaidak ere bai. Bestetik, saiatu eta haurdunaldia iristen ez dela ikusteak ez egonkortasun, zalantza eta beldurrak ekar ditzake.

Laguntza bidezko haurdunaldiaren bilaketa prozesuan medikalizazioak eta prozesuaren egoera hormonalak egoera emozionala ere baldintzatu dezake. Denbora, esfortzu eta diru asko inbertitu eta haurdunaldia iristen ez dela ikustea oso gogorra izaten da.

Garrantzitsua da bide horretan une on eta txarrak izango direla kontuan hartzea. Haurdunaldia guk nahi dugun une zehatzean iristen ez bada, antsietate eta estresa albo batera utzi eta prozesuaz gozatzen saiatzea.

Antsietatea, estresa eta beldurrek normalean, haurdunaldia atzeratu egin dezakete, beraz, zure burua, eta ingurukoena zaintzea garrantzitsua da.

Har ezazu kontuan erabakia soilik zure familiarena dela eta ahalik eta kanpokoen iritzi negatiboetatik babestuago egon, prozesua emozionalki errazagoa izan daitekeela.

Haur bat izatea, pisu handiko erabakia da eta sarri planteatze soilarekin beldur eta zalantzek betetzen gaituzte.

Gai izango naiz? Eta zerbait gertatzen bazait? Ez bagara moldatzen? Ama edo aita ona izango naiz? Gaixotasunen bat badu? Erditzeak min emango dit? Ezin badut haurdun geratu?..

Haur bat izatea erabaki transzendentala da, gure haurtzaroa, gure gurasoekiko papera, gure harremanetarako gaitasuna, gure esperientzia pertsonalak… azken batean, bizitza guztia hankaz gora jartzen baita.

Zalantza eta beldur horiek landu egin behar dira gure bizitza baldintzatu ez dezaten. Haur bat izatea erabaki ezinik, beldur eta zalantzek erabaki hori atzeratzen badute, garrantzitsua da lanketa pertsonal bat egitea. Zerk ematen dit beldurra? Zer nahi dut eta zer ez dut nahi? Zer egin dezaket nahi ez dudana ekidin eta nahi dudana lortzeko? Haurtzaro zein gai daukat barnean lantzeko? Nolakoa da nire gurasoekin dudan harremana? Nolako da nire besteekiko harremana?

Beldur eta zalantzak askotan gogorra egiten dira eta norberak ezin badu sentimendu guzti horiek kudeatu, edo erantzunak topatzeko gai ez denean, ongi etortzen da lagun diezaguken norbait topatzea. Bikotea, lagunak, familiako norbait edo profesional bat izan liteke lanketa hori egiten lagunduko dizuna.

Beldur eta zalantzak zure bizipenetatik badatoz, ondo etor daiteke psikologo bat. Beldurrak haurdunaldi, erditze edo erditze ostearekin harremana badute emagina edo ginekologoaizan daiteke pertsona egokia.

Sarri, beldur horiek ezkutatu nahi izaten dira eta erditze ostean, denak batera eta areagotuta itzul daitezke hormonak, nekea eta egoera berriaren ondorioz. Horregatik garrantzitsua da, bai haurdunaldi aurretik, haurdunaldian zehar edo ostean, lagunduko edo entzungo digun norbait gertu izatea.

Zer egin beldurrak besteenak direnean?

Beste zenbaitetan, haur bat izan nahi eta bikoteak, familiak edo inguruak bere beldurrak norberaren gain jartzen ditu. Hala gertatzen denean, garrantzitsua da, kalte egiten digun pertsona horri bere beldur eta zalantzak argitzen laguntzeko bideak eskaintzea. Batzuek nahikoa dute beldur horiek errealak ez direla adierazten duten informazioa jasotzearekin, besteek probabilitate errealak jakitearekin edo entzunak izate soilarekin.

Pertsona horiek beharrezkoa duten laguntza ematerik ez badugu, beraien beldurrak gugan ez isurtzea eska dezakegu edo lagun diezaioken profesional batengana bideratu.

Haur bat izateko erabakia, haurra izan nahi duenak hartu behar du une horretan daukan egoeraren barnean. Haurra izan edo ez eztabaidatzen duten bikoteetan, orokorrean, ezezkoaren aldekoaren arrazoiak aztertu eta ondoren erabakia hartzea gomendatzen da.

Haur batek ez luke inoiz, arau sozialen ondorioa izan edo gaizki dagoen bikote baten “soluzioa” izan behar.

Haur bat bizi guztirako da, eta bizitza oso azkar aldatzen da. Horregatik da oso garrantzitsua zalantza edo beldurrik badago, aurrez lantzea.

Haurdun geratu nahi, saiatu eta haurdunaldia iristen ez dela ikusteak frustrazioa sortzen du. Baina noiz kezkatu behar dugu?

Lehenik, haurdunaldiaren inguruko datu batzuk ezagutzea komeni da.

Orokorrean, babesik gabe egun ugalkorretan izaten den harreman bakoitzean, haurdunaldia lortzeko aukerak %25ekoak dira.
Emakumearen egunik ugalkorrenak ezagutuz aukerak areagotuko dira.
Bikotearen adinak ere eragina du: geroz eta bikote zaharragoa izan, geroz eta zailagoa izango da haurdunaldia lortzea.
Bikotearen osasun egoera.

Baina noiz kezkatu behar dugu?

Haurdunaldiaren aurkako babesik gabe, urte betez harremanak izan badira eta ez bada haurdun geratzerik lortu, sendagilearenera joatea gomendatzen da. Aurrez beste haurrik izan bada, sei hilabetez harremanak izan eta haurdunaldia lortzen ez bada gomendatzen da.

Dena den, haurdunaldia urte betean ez lortzeak, ez du esan nahi derrigor osasun arazo bat dagoenik. Badira haurdunaldia lortzen bi urte behar dituzten bikote osasuntsuak, lehen harremanarekin haurdun geratzen direnak bezalaxe.

Sendagileak ugalkortasun arazoren bat dagoela antzematen badu, gaur egun aukera desberdinak daude eta espezialistak egokiena zein den azalduko dizu. Obulazioa suspertzeko tratamenduak, in vitro ugalketa tratamenduak edo beste aukera batzuk ere badira.

Haurdunaldia iristen ez bada, garrantzitsua da lasaitasunez hartu eta sendagileek emandako aholkuen arabera jokatzea.

Espero ez zenuen prozesu baten aurrean topatzen bazara, saia zaitez prozesu horretaz ere gozatzen, zure familiaren historia idazten ari zara.

Hemen topatuko duzun informazioa orokorra da eta ez du ordezkatzen osasun zerbitzuetatik zure egoerarekiko jasorikoa. Zalantzarik baduzu, egizu kontsulta dagokion profesionalarekin.